REHABILITACJA STWARDNIENIA ROZSIANEGO

“Ruch może zastąpić leki, lecz leki nie zastąpią ruchu”

Wrocławska Poradnia SM mieści się w Ośrodku Rehabilitacji CREATOR  www.creator.wroc.pl, gdzie znajdują się liczne gabinety masażu, rehabilitacji, fizjoterapii, sale ćwiczeń, jak również kriokomora oraz lekarze specjaliści.

Poniżej znajdują wskazówki do ćwiczeń zaczerpnięte z broszury wydanej przez PTSR:

“Rozciągajmy się! Ilustrowany podręcznik ćwiczeń dla osób ze stwardnieniem rozsianym”

Każda osoba ze stwardnieniem rozsianym, niezależnie od stopnia sprawności, potrzebuje regularnego ruchu. Brak ćwiczeń ma poważne konsekwencje dla zdrowia i samopoczucia, od zaparć począwszy, a na zwiększeniu ryzyka chorób serca kończąc. Co ważne, dobry program ćwiczeń nie tylko pozwala zapobiegać problemom, ale podnosi także poczucie własnej wartości i poprawia ogólny stan psychiczny.
W broszurze przedstawiono fizjologiczne podstawy ruchu i łatwe ćwiczenia rozciągające mięśnie i ścięgna. Można je wykonywać samodzielnie w dowolnym tempie. Choć w broszurze przewija się określenie „ćwiczenia rozciągające” (stretching), to właściwie mamy do czynienia z  ćwiczeniami zwiększającymi zakres ruchów. Przedstawione ćwiczenia można podzielić na pięć kategorii, z których jedną stanowią ćwiczenia relaksacyjne. Wszystkie są ważne dla osób ze stwardnieniem rozsianym.

Elastyczność – możliwość rozciągnięcia mięśni i ścięgien na całą ich długość oraz pełny zakres ruchu stawów. Ćwiczenia zmniejszają gęstość mięśni i zapobiegają ograniczeniu pełnego zakresu ruchów, które może nastąpić w związku ze zmniejszeniem aktywności, osłabieniem lub spastycznością. Bez ćwiczeń narażamy się na niebezpieczeństwo pojawienia się przykurczy. Stawy wówczas są jakby „zamrożone”, nieruchome, a każdy ruch sprawia ból.

Wzmocnienie siły mięśni – można je uzyskać, podnosząc kończynę, ciężarki albo napierając, na przykład na ścianę, z użyciem ciężarków lub elementów elastycznych. Ćwiczenia wzmacniające pomagają zmniejszyć uczucie zmęczenia.

Wytrzymałość – prawidłowa praca serca i wydolność płuc. Ćwiczenia aerobowe sprawiają, że serce i płuca pracują pod większym obciążeniem. Wzmacniana jest ich wytrzymałość, zmniejsza się ryzyko rozwoju chorób serca, między innymi dzięki wpływowi na poziom cholesterolu we krwi. Do ćwiczeń wytrzymałościowych należą: chodzenie, pływanie oraz ćwiczenia na cykloergometrze.

Równowaga i koordynacja – jakość i bezpieczeństwo ruchów. Pomagają je utrzymać i usprawnić rytmiczne ćwiczenia rąk lub stóp oraz ćwiczenia w pozycji stojącej, wykonywane zwykle pod kierunkiem fizykoterapeuty.

Relaksacja – zmniejszenie napięcia mięśni i ścięgien, któremu towarzyszy wyciszenie psychiczne. Ćwiczenia relaksacyjne mogą oznaczać zatrzymanie się, wzięcie głębokiego oddechu albo siedzenie i słuchanie kojącej muzyki. Odpowiednio dobrane ćwiczenia relaksacyjne redukują zmęczenie po sesji ćwiczeń, sprzyjają też odpoczynkowi po stresującym dniu.

Rozciągajmy się!
OSTRZEŻENIA OCZYWISTE I MNIEJ OCZYWISTE

1. Do ćwiczeń należy założyć ubiór, który nie krępuje ruchów.
2. Upewnijmy się, że temperatura w pomieszczeniu jest odpowiednio niska. Gdy jest zbyt ciepło, należy rozważyć włączenie wentylatora, klimatyzacji lub otwarcie okien. Osoby szczególnie wrażliwe na ciepło mogą wziąć 10-minutową chłodną kąpiel przed rozpoczęciem ćwiczeń. (Kąpiel rozpoczynamy w wodzie chłodnej, potem dolewamy zimnej do momentu, aż temperatura wody zbliża się do tej w zimnym basenie.) Można eksperymentować z opaskami na głowę, kamizelkami lub szalikami ochładzającymi.
3. Podczas ćwiczeń nie należy przeciążać żadnej części ciała. W razie wystąpienia bólu przerwijmy ćwiczenie. Przed ponownym przystąpieniem do jego wykonywania dobrze jest porozumieć się z lekarzem lub pielęgniarką. Gdy znów odczujemy dyskomfort, należy powrócić do lżejszych ćwiczeń.
4. Ćwiczmy powoli. Wszystkie ruchy wykonujmy rytmicznie i spokojnie. Mięśnie muszą mieć możliwość powrotu do normalnej długości po rozciąganiu. Gwałtowne ruchy mogą wzmagać spastyczność lub powodować sztywność. Podczas każdego ćwiczenia rozciągającego starajmy się utrzymać rozciągnięty mięsień przez 60 sekund w pozycji na granicy odczuwania komfortu. To może ułatwić odciążenie. Następnie delikatnie powracamy do pozycji wyjściowej.
5. Próbujemy znaleźć własne granice możliwie największego wysiłku mięśni. Chodzi o to, aby zwiększać zakres ruchów bez bólu. Dlatego ważne jest, aby umieć odróżnić ból od uczucia rozciągania. Uczucie rozciągania jest dobre, ból nie.
6. Jeżeli jedna strona ciała jest słabsza, ciężar ciała przenosimy na silniejszą. Odpowiedniej porady może udzielić lekarz albo fizykoterapeuta.
7. Przez cały czas ćwiczeń oddychamy równo i nie napinamy mięśni twarzy. Podczas wykonywania nietypowych ruchów istnieje skłonność do robienia grymasów twarzy lub zatrzymywania oddechu.
8. Unikajmy przeciążenia. Pamiętajmy o przerwach na odpoczynek oraz kąpieli w chłodnej wodzie, aby zapobiec przegrzaniu lub odwodnieniu.
9. Eksperymentujmy z wykonywaniem ćwiczeń o różnych porach dnia. Dla niektórych osób najlepsze są ćwiczenia rano, innym pomaga podzielenie ćwiczeń na dwie tury: jedną rano i jedną po południu albo wieczorem.

Pełna wersja broszury z ćwiczeniami - do pobrania:  rozciagajmy_sie